Ik werk vanuit de psychosynthese, een theorie die stelt dat onze persoonlijkheid is opgebouwd uit allerlei verschillende delen. Geen mens is alleen maar vrolijk of alleen maar chagrijnig. Geen kind is alleen maar braaf of alleen maar stout. Niemand is altijd bazig of altijd volgzaam. We zijn allemaal vaten vol tegenstrijdigheden, stukjes persoonlijkheid die allemaal hun eigen ding doen. Dit is waarom we soms niet weten wat we moeten kiezen: de pessimist in ons ziet alleen beren op de weg, de optimist maakt zelfs van een reëel obstakel geen probleem.
Of wat dacht je van alle rollen die we in ons volwassen leven vervullen: we zijn mens, man/vrouw, moeder/vader, dochter/zoon, broer/zus single/partner, leidinggevende, werknemer, huiseigenaar, tuinier, chauffeur, buurvrouw/buurman en ga zo maar door. Is het jou al eens opgevallen dat je in de ene rol veel geduldiger bent dan in de andere? Dat je op je werk veel gezeglijker bent dan thuis? Of juist andersom…
In mijn sessies en trainingen besteed ik hier altijd aandacht aan, want het geeft veel inzicht in jezelf. Meer bewustzijn geeft ons meer begrip en erkenning voor de gehele mens die we zijn, inclusief al onze tegenstrijdigheden.
Al die stukjes persoonlijkheid ontwikkelen we gedurende ons leven. Dus tussen al die stukje zitten ook zeker kinderen, we noemen ze onze innerlijke kinderen. Ook dit is er niet slechts eentje, er zijn er altijd meer. Denk maar eens na over jezelf: ben jij wel eens als een kind zo blij? Of naïef als een kind? En kinderachtig… hoe vaak gedraag jij je kinderachtig? Als je dramt, treuzelt of driftig wordt bijvoorbeeld. Of als je valsspeelt, jokt of dingen stiekem doet. En de opstandige puber, hoe vaak komt die nog om de hoek?
In de therapiesessies is het innerlijk kind, met haar traumatische ervaringen en bijbehorende patronen, bijna altijd de sleutelpersoon. Wanneer we tijd maken om dit kind echt te zien, te horen en waarderen, dan kunnen we helen. We kunnen als volwassene nog heel veel goedmaken van wat er in onze jeugd niet goedging.
En eigenlijk is dat waar het mij nu hier even om gaat. We kunnen namelijk echt met behulp van creativiteit zoveel doen voor onze innerlijke kinderen. In alle jaren dat ik mijn werk doe, zijn de volgende 4 stappen steeds weer heel helpend en helend gebleken.
Stap 1: Speel!
De makkelijkste manier om te verbinden met je kleine ikje, is door te gaan spelen. Kunstzinnig werken is een fantastische manier om dat te doen, mits je het resultaat loslaat. Dat laatste is een heel belangrijke tip, laat ‘m even binnenkomen. Wanneer laat jij het resultaat (de controle) los? Zullen we dat weer eens oefenen door te gaan kliederen? Denk aan vingerverven, liefst met je andere hand, dus met links als je rechtshandig bent en andersom. Of nog lekkerder: met 2 handen tegelijk.
Of ga gewoon eens met je kind (neefje, buurmeisje) in de zandbak zitten. Ik speelde eens met zand en water in mijn atelier, met alleen maar volwassen vrouwen en dat was werkelijk een groot succes. Naar het strand gaan kan natuurlijk ook en neem dan bijvoorbeeld de tijd om schelpen te verzamelen en in een mooie vorm in het zand van de vloedlijn te leggen, in de wetenschap dat de zee jouw werk straks zal wegspoelen.
Stap 2: Uit je!
De emoties die we als kind niet mochten of konden uiten, waar gaan die eigenlijk naar toe, denk je? Die slaan we op, ergens in ons lichaam. In het hier en nu alsnog uiting geven aan het verdriet dat we toen hadden, de boosheid of angst die we toen voelden, is daarom helend en gezondmakend voor ons lichaam. Als jij bij een jeugdherinnering direct in de pijnlijke emoties schiet, dan kan het dus een heel goed idee zijn voor jou om deze pijn nu nog tot uiting te brengen.
Ben je boos? Kras dan. Alsof je leven ervan hangt, in rood en zwart op een groot stuk papier. Deze tekening daarna verscheuren kan ook opluchten. Kranten of tijdschriften verscheuren heeft ook dat effect. Of gooien, schoppen, slaan. Doe het veilig uiteraard: gooi met klei en schop of sla tegen kussens.
Verdriet wil er ook graag uit. Dat doe je het best met blauw en met waterige materialen, zoals verf of inkt. Laat het maar stromen, is het motto. Soms traan voor traan, soms als een enorme vloedgolf. Zet het maar op papier, wordt maar vloeibaar, laat maar los.
Angst is een beetje een aparte categorie, want je angst uiten lucht niet op, maar vergroot het angstige gevoel juist. Angst heeft geruststelling nodig, daar vertel ik zo meer over. Als het gaat om uiten kun je wel proberen jouw angstige kind eens in beeld te brengen, om simpelweg te erkennen dat deze emotie, dit innerlijke kinddeel nog in je leeft.
Wat ook pijn kan doen is dat we het contact met het blije kind zijn kwijtgeraakt. Bijvoorbeeld wanneer we opgroeiden met: “doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg”. Niets heerlijker dan deze krachtige enthousiaste pure energie nu nog uit te nodigen om door je heen te stromen. Teken jezelf maar eens als de kleurrijke prinses of ridder die je was! En schroom niet om ‘kinderachtig’ te tekenen. Geniet er juist van en speel, zoals ik eerder schreef: speel!
Stap 3: Geef jezelf nu wat je toen nodig had!
Nu je (een stukje van) je kinderemoties letterlijk in beeld hebtgebracht, kun je waarschijnlijk ook goed voelen wat je eigenlijk nodig had gehad. Wat heb jij gemist als kind? Je innerlijke kinderen zullen in je volwassen leven steeds opnieuw tevoorschijn komen zolang hun ongeziene behoeftes niet bevredigd zijn. Dus dit is de volgende stap die we te doen hebben: alsnog tegemoetkomen aan de onvervulde behoeftes van ons innerlijk kind.
We gaan dit zelf doen en worden dus eigenlijk als een moeder of vader voor onze innerlijke kinderen. Wat onze ouders ons niet konden geven, gaan we nu eigenhandig goedmaken. We gaan onze innerlijke ouder wakker kussen en aan het werk zetten.
Waar we net creativiteit gebruikten om ons te uiten, gaan we het nu inzetten om voor onszelf te zorgen. Gebruik klei om een beeldje te maken van jouw innerlijke kind en geef het daarna wat het nodig heeft. Bijvoorbeeld een holletje om zich veilig te voelen of een ouder om bij op schoot te zitten.
In de praktijk heb ik ook al gekleide oren gezien (een luisterend oor) of kinderen die een grote mond of sterke handen kregen zodat ze hun grenzen beter konden bewaken. Voel zelf wat bij jou opborrelt en neem dat serieus! Jezelf en je intuïtie serieus nemen is een belangrijke stap in het wakker kussen van je innerlijke ouder.
Je kunt het ook heel letterlijk nemen en eens jouw versie van een moeder met kind tekenen of schilderen, zoals de grote klassieke kunstenaars dat al deden (niet voor niets natuurlijk). Voeg binnen dit beeld alles toe wat jouw innerlijk kind nodig had, zoals bijvoorbeeld hier: warmte (de zon), koestering (engelenvleugels) en gezien worden (oogcontact). Trouwens: ook als man kun je dit doen, we hebben allemaal een innerlijke vader én moeder tot onze beschikking!
Een paar armen om je gekwetste innerlijke kind heen, kan al zoveel troost brengen.
De regenboog staat in de tekentaal symbool voor hoop en bescherming. Een kind onder de regenboog voelt zich omhuld en beschermd. Ik voegde hier nog een paar stevige laarzen toe, zodat dit kind geaard en stevig kan staan.
Wat je ook nog zou kunnen doen, om alles in één beeld te vangen, is een mandala maken. Knip een jeugdfoto uit en plak die in het centrum van je mandala. Teken vervolgens een aantal lagen rondom de foto en vul deze lagen met symbolen als hartjes (liefde), zonnetjes (warmte, licht), regenbogen (bescherming), mondjes (kussen), wolken (zachtheid), etc.
Stap 4: Houd contact!
Door dit soort werkstukken te maken activeren we ons zelfhelend vermogen. Door je werkstuk een mooie plek in huis te geven, versterk je dit proces. Het werk herinnert je aan het kind dat je was, de verlangens die je had en de opdracht die je nu voor jezelf hebt. Sta daarom elke dag even stil bij je werk, zing misschien een liedje voor je kind of kijk gewoon naar haar, zie haar en voel haar in jezelf.
Laat me weten als je vragen hebt, meer wilt weten of iets wil delen? Je bent van harte welkom!
P.S. Handwerken met zachte materialen werkt ook heel troostend en helend en is zeker een aanrader. Ik ben op dit moment de meest eenvoudige handwerkjes aan het uitproberen die tijdens coaching of therapie ingezet kunnen gaan worden. Maar daarover (veel) later meer!